Motivatie verhogen bij stoppen met roken

De motivatie van de patiënt is een belangrijke factor voor het succes van stoppen met roken. Hoe gemotiveerder iemand is, hoe groter de kans dat hij of zij ook daadwerkelijk stopt met roken.

Motiverende gespreksvoering is een bewezen effectieve gesprekstechniek die kan worden toegepast bij patiënten die onvoldoende gemotiveerd zijn om te stoppen met roken.1 De techniek is gericht op het bewust worden van de voor- en nadelen van het eigen gedrag (in dit geval: roken) en de bestaande alternatieven. Het doel is om motivatie voor verandering op te wekken of te versterken, met respect voor de eigen zienswijze en bereidheid van de patiënt.2

De 5 R's

Voor een gesprek met iemand die niet gemotiveerd is tot stoppen met roken, zijn de ‘5 R’s’ (Engelstalig) geformuleerd:

  1. Relevance (relevantie): Bespreek met de rokende patiënt waarom stoppen voor hem of haar persoonlijk zinvol zou kunnen zijn.
  2. Risks (risico’s): Vraag naar hoe de patiënt de risico’s van het roken ziet, voor hem- of haarzelf maar ook voor de omgeving. Zorgen over de eigen gezondheid of de gezondheid van kinderen vormen vaak de belangrijkste motivatie voor stoppen.
  3. Rewards (beloning): Vraag naar de voordelen van het stoppen, zoveel mogelijk toegespitst op de eigen situatie.
  4. Roadblocks (belemmeringen): Bespreek de barrières die iemand ziet bij een eventuele stoppoging. Benoem daarbij ook de mogelijkheden om deze barrières te verminderen (zoals nicotinevervangende middelen of hulp van anderen).
  5. Repetition (herhaling): Herhaal deze strategie zolang de patiënt niet voldoende gemotiveerd is om te stoppen.3

Trainingen motiverende gespreksvoering

Er zijn trainingen gericht op het aanleren van motiverende gespreksvoering.

Daarnaast staat er een groot aantal video’s online met demonstraties van de techniek. Hoewel de kwaliteit van de video’s wisselend is, kunnen deze helpen bij de beeldvorming over hoe een dergelijk gesprek eruit kan zien.

In het Stoptober-webinar van 2021 laten Wanda de Kanter & Pauline Dekker, longartsen en oprichters van Stichting Rookpreventie Jeugd, via een rollenspel zien hoe je een stoppen-met-rokengesprek kunt voeren om de motivatie te verhogen.